Категорије

Dr Ljubinka Škodrić
Institut za savremenu istoriju
Beograd, Republika Srbija

 

PRINC ĐORĐE KARAĐORĐEVIĆ U OKUPIRANOJ SRBIJI 1941–1944.

God. XLI, 2/2023, str. 361–386
https://doi.org/10.29362/ist20veka.2023.2.sko.361-386

 

APSTRAKT/REZIME:

U radu su, na osnovu arhivske građe, memoaristike, štampe i stručne literature analizirani delatnost i život princa Đorđa Karađorđevića u okupiranoj Srbiji tokom Drugog svetskog rata. Učinjen je osvrt na njegovu dotadašnju sudbinu, političke stavove i pokušaje da se tokom rata angažuje na strani antifašističkih snaga. Naročita pažnja posvećena je ulozi koju je njegova ličnost imala u javnosti, očekivanjima koje su prema njemu ispoljavale zaraćene strane i njegovim stavovima po tom pitanju. Proučeni su uslovi pod kojima je živeo i odnos narodnooslobodilačkog pokreta i komunističkih snaga prema njemu tokom rata i posle oslobođenja zemlje.

 

KLJUČNE REČI: Đorđe Karađorđević, prestolonaslednik, bolnica za duševne bolesti, okupacija, Drugi svetski rat, Srbija, Milorad Panić Surep, narodnooslobodilački pokret

 

REFERENCE:

  • Antonić, Slobodan. „Slika jednog doba“. U: Srbi 1903– Istorija ideja. Priredio Miloš Ković, 763–850. Beograd: Clio, 2015.
  • Avramovski, Živko. Nemci o Kraljevini Jugoslaviji. Izveštaji nemačkih diplomatskih predstavnika 1920–1941, I. Beograd: Arhiv Jugoslavije, 2020.
  • Beograd u ratu i revoluciji 1941–1945, I. Beograd: Istorijski arhiv Beograda, 1984.
  • Bjelajac, Mile. Generali i admirali Kraljevine Jugoslavije (1918–1941). Studija o vojnoj eliti i biografski leksikon. Beograd: Institut za noviju istoriju Srbije, 2004.
  • Blagojević, Obren. Moj život. Beograd: Stručna knjiga, 1996.
  • Bogunović, Slobodan Giša. Ljudi ‘Politike’. Leksikon saradnika (1904–1941). Beograd: Politika, 2019.
  • Božić, Milan. „Mihailo Mika Petrović Alas“, Vojnoistorijski glasnik, 1, (1995), 285–296.
  • Božović, Branislav. Beograd pod komesarskom upravom 1941. godine. Beograd: Institut za savremenu istoriju, 1998.
  • Božović, Saša. Tebi, moja Dolores. Beograd: Četvrti jul, 1980.
  • Čolaković, Rodoljub. Zapisi iz oslobodilačkog rata, I–II. Beograd: Prosveta, 1956.
  • Ćirković, Simo C. Ko je ko u Nedićevoj Srbiji 1941– Leksikon ličnosti jedne zabranjene epohe. Beograd, Prosveta, 2009.
  • Dapčević, Peko. Male ratne priče. Beograd: Prosveta, 1961.
  • Dapčević, Peko. Za Beograd. Beograd: Prosveta, 1984.
  • Dević, Nemanja. Smederevski kraj u Drugom svetskom ratu. Ljudi i događaji. Beograd: Institut za savremenu istoriju, 2015.
  • Dević, Nemanja. Za Partiju i Tita. Partizanski pokret u Srbiji 1941–1944. Beograd: Institut za savremenu istoriju, Službeni glasnik, 2021.
  • Dobrivojević, Ivana. Državna represija u doba diktature kralja Aleksandra 1929–1935. Beograd: Institut za savremenu istoriju, 2006.
  • Draškić, Panta M. Moji memoari. Priredio Dušan T. Bataković. Beograd: Srpska književna zadruga, 1990.
  • Đurić, Ljubodrag. Sećanja na ljude i događaje. Beograd: Izdavačka radna organizacija „Rad“, 1989.
  • Gavrilović, Milan. Londonski dnevnik 1941–1945. Beograd: Filip Višnjić, 1990.
  • Gligorijević, Branislav. Kralj Aleksandar Karađorđević, I, Ujedinjenje srpskih zemalja. Beograd: BIGZ, 1996.
  • Gligorijević, Branislav. Kralj Aleksandar Karađorđević, II, Srpsko-hrvatski spor. Beograd: Zavod za udžbenike, 2010.
  • Jovanović, Borisav. Princ Đorđe. Okolnosti ili sudbina. Beograd: Dosije studio, 2013.
  • Jovanović, Dragoljub. Političke uspomene, IV, Iskustva. Beograd: Kultura, Arhiv Jugoslavije, 1997.
  • Jovanović, Pobuna u Toplici i Jablanici. Govor u Narodnoj skupštini 12. aprila 1918. godine na Krfu. Beograd: Knjižarnica Gece Kona, 1918.
  • Kalabić, Radovan. Knjiga o Kalabiću. Misterija, propaganda i istina. Beograd: EVRO, 1991.
  • Karađorđević, Đorđe. Istina o mome životu. Beograd: Ivana Marković Sontić, 2017.
  • Kazimirović, Vasa. Crna ruka. Ličnosti i događaji u Srbiji od prevrata 1903. do Solunskog procesa 1917. godine. Kragujevac: Prizma, 1997.
  • Kazimirović, Vasa. Srbija i Jugoslavija 1914–1945, II–III. Kragujevac: Prizma, 1995.
  • Knjiga o Draži, I, 1941–1943. Uredio Radoje Knežević. Vindzor, Srpska narodna odbrana: 1956.
  • Kolaboracionisti pred sudom OZNE, II. Saslušanja Božidara Bećarevića, Svetozara Vujkovića, Velibora Jonića i Nikolaja Gubareva. Priredili Nebojša Stambolija, Rade Ristanović i Radosav Tucović. Beograd: Institut za savremenu istoriju, Društvo za urbanu istoriju, 2022. DOI: https://doi.org/10.29362/2602.2022.sta
  • Kolaboracionisti pred sudom OZNE. Saslušanja Milana Nedića, Dragomira Jovanovića, Tanasija Dinića i Koste Mušickog pred organima OZNE. Priredili Srđan Cvetković, Rade Ristanović i Nebojša Stambolija. Beograd: Institut za savremenu istoriju, 2018. DOI: https://doi.org/10.29362/2220.2018.cve
  • Logor Banjica. Logoraši. Knjige zatočenika koncentracionog logora Beograd-Banjica, I–II. Priredile Evica Micković, Milena Radojčić. Beograd: Istorijski arhiv Beograda, 2009.
  • Maclean, Fitzroy. Zlatni drum. Pijesak Orijenta. Rat na Balkanu. Zagreb: Državno izdavačko preduzeće Hrvatske Zora, 1953.
  • Magazinović, Hrvoje. Kroz jedno mučno stoljeće. Sjećanja. Split: Jadran 2002.
  • Meštrović, Ivan. Uspomene na političke ljude i događaje. Zagreb: Matica hrvatska, 1969.
  • Mihailović, Ariton. Uspomene iz okupacije. Priredio Bojan Đorđević. Beograd: Narodna knjiga – Alfa, 2004.
  • Mihailović, Dragoljub M. Rat i mir Đenerala. Izabrani ratni spisi, II. Priredili Milan Vesović, Kosta Nikolić, Bojan Dimitrijević. Beograd: Srpska reč, 1998.
  • Mijajlović, Žarko. „Mihailo Petrović Alas i njegovo vreme“. U: Mihailo Petrović Alas, Život, delo, vreme, Povodom 150 godina od rođenja. Uredili Stevan Pilipović, Gradimir V. Milovanović, Žarko Mijajlović, 13–34. Beograd: Srpska akademija nauka i umetnosti, 2019.
  • Milićević, Nataša. Jugoslovenska vlast i srpsko građanstvo 1944–1950. Beograd: Institut za noviju istoriju Srbije, 2009.
  • Milorad Panić Surep. Katalog izložbe. Priredila Nada Gajić Zlatković. Beograd: Zajednica matičnih biblioteka Srbije, Narodna biblioteka Srbije, 1991.
  • Mladenović, Božica. Žena u Topličkom ustanku 1917. Beograd: Socijalna misao, 1996.
  • Novović, Mirjana. „Vojislav M. Vujanac“. U: Srpski biografski rečnik, 2, V–G, 337. Novi Sad: Matica srpska, 2006.
  • Okupacijski dnevnik Milana Jovanovića Stoimirovića (jun–decembar 1941). Priredili Aleksandra Vraneš i Bojan Đorđević. Novi Sad: Matica srpska, 2019.
  • Pavlović, Kosta St. Dnevnik 1930– Priredili Srđan Mićić i Nataša Milićević. Beograd: Istorijski arhiv Beograda, 2020.
  • Pavlović, Kosta St. Ratni dnevnik 1941– Beograd: Službeni glasnik, 2011.
  • Popovski, Mihailo. Đorđe. Kraljević SHS. Beograd: Sloboda, 1980.
  • Popovski, Mihailo. Karađorđevići protiv Karađorđevića. Beograd: Mihailo Popovski, 2004.
  • Prelević, Marko. Princ Đorđe. Kraljević. Izgnanik, ratnik, „ludak“. Beograd: Nedeljnik, 2019.
  • Radio-depeše Jugoslovenske vojske u otadžbini 1941–1942. Priredili Rade Ristanović, Milutin Živković, Miloš Čorbić. Beograd: Institut za savremenu istoriju, 2021.
  • Radojević, Mira. „Vojislav Vujanac“. U: Srpska enciklopedija, 2, V–Všetečka, 822–23. Novi Sad: Matica srpska; Beograd: SANU, Zavod za udžbenike, 2013.
  • Ristanović, Rade. Beogradski komunisti. Komunistički pokret otpora u okupiranom Beogradu 1941–1944. Beograd: Catena mundi, Institut za savremenu istoriju, 2022. DOI: https://doi.org/10.29362/2022.2725.ris
  • Milorad Panić – Surep 1912–1968. Beograd: Narodna biblioteka SR Srbije, 1968.
  • Stanković, Borisav. Pod okupacijom. Beograd: Vedes, 2000.
  • Stevanović, Bogdan M. Ratko. Na Jastrepcu. Zabeleške iz 1941– godine. Beograd, Bogdan Stevanović, 1969.
  • Stojadinović, Milan. Ni rat ni pakt. Rijeka: Otokar Keršovani, 1970.
  • Tucović, Radosav. Dragi Jovanović i general Majsner na čelu policije u okupiranoj Srbiji. Analiza delatnosti Dragomira Jovanovića i Augusta Majsnera u okupiranoj Srbiji 1941–1944. Beograd: Institut za savremenu istoriju, Čigoja štampa, 2022.
  • Vojinović, Aleksandar. NDH u Beograd. Zagreb: Aleksandar Vojinović i Naklada Pavičić, 1995.
  • Vojinović, Mileta. Putevi i raskršća. Sećanja i kazivanja 1941– Šabac: IKP Zaslon, 1998.
  • Zabranjeni očevi u ispovestima svoje dece. Priredio Miloslav Samardžić. Kragujevac: Pogledi, 2003.
  • Zbornik dokumenata i podataka o narodnooslobodilačkom ratu naroda Jugoslavije, I–XIV. Beograd: Vojnoistorijski institut, 1954–1981.
  • Živković, Milutin. Nezavisna Država Hrvatska u Srbiji 1941. Ustaški režim u Priboju, Prijepolju, Novoj Varoši i Sjenici (april–septembar 1941). Beograd: Društvo istoričara Srbije „Stojan Novaković“, 2018.
  • Živojinović, Dragoljub R. Kralj Petar I Karađorđević. U otadžbini 1903–1914. godine. Beograd: Zavod za udžbenike, 2009.