Категорије

Dr Rade Ristanović
Institut za savremenu istoriju
Beograd, Republika Srbija

 

NEMAČKI ČOVEK: ULOGA PUKOVNIKA TANASIJA DINIĆA TOKOM DRUGOG SVETSKOG RATA

God. XL, 2/2022, str. 361–382
https://doi.org/10.29362/ist20veka.2022.2.ris.361-382

 

APSTRAKT/REZIME:

Kolaboracionistički režim tokom Drugog svetskog rata u okupiranoj Srbiji bio je heterogen i sastavljen od ljudi koji su se razlikovali po mnogim osnovama. Jedna od važnih figura na ovoj paleti ličnosti bio je Tanasije Dinić, heroj iz Balkanskih i Prvog svetskog rata, obaveštajac, čovek za posebne zadatke kralja Aleksandra I Karađorđevića i političar tokom međuratnog perioda. U prvoj liniji autor je u ovom radu nastojao da determiniše položaj Dinića u samom kolaboracionističkom aparatu. Pod istraživačkom lupom našli su se njegova delatnost, uticaj, položaj i odnos sa drugim istaknutim kolaboracionistima. Drugi kolosek kojim se kreće ovo istraživanje predstavlja traganje za motivima koji su opredelili Dinića da stupi u kolaboraciju i za faktorima koji su oblikovali njegov odnos sa okupatorom. Rad je napisan na osnovu arhivskih izvora i relevantne literature.

 

KLJUČNE REČI: Tanasije Dinić, Kraljevina Jugoslavija, Drugi svetski rat, okupator, Vlada Milana Nedića, kolaboracija, obaveštajna služba, činovnici

 

REFERENCE:

  • Avramovski, Živko. „Akcija jugoslovenske vlade protiv Zoguovog režima u Albaniji preko Cena bega Kryeziu (1926–1927)“. Albanološka istraživanja, br. 2, (1965), 225–242.
  • Borković, Milan. Kontrarevolucija u Srbiji: Kvislinška uprava 1941–1944: knjiga prva (1941–1942). Beograd: Sloboda, 1979.
  • Borković, Milan. Kontrarevolucija u Srbiji: 1941–1944: Kvislinška uprava knjiga druga (1943–1944). Beograd: Sloboda, 1979.
  • Božović, Branislav. Beograd pod komesarskom upravom 1941. Beograd: Institut za savremenu istoriju, 1998.
  • Božović, Branislav. Specijalna policija u Beogradu 1941–1944. Beograd: Srpska školska knjiga, 2003.
  • Cvetković, Srđan, Rade Ristanović i Nebojša Stambolija. Kolaboracionisti pred sudom OZNE: saslušanja Milana Nedića, Dragomira Jovanovića, Tanasija Dinića i Koste Mušickog. Beograd: Institut za savremenu istoriju, 2018. DOI: 10.29362/2220.2018.cve
  • Janjetović, Zoran. U skladu sa nastalom potrebom…: prinudni rad u okupiranoj Srbiji 1941–1944. Beograd: Institut za noviju istoriju Srbije, 2012.
  • Kadria, Sali. “A View on Albanian-Yugoslav relations during 1922–1923”. Istorija 20. veka, br. 1, (2022), 17–38. DOI: 10.29362/ist20veka.2022.1.kad.17-38
  • Krakov, Stanislav. General Milan Nedić: Prepuna čaša čemera. Beograd: Nova Iskra, 1995.
  • Mišić, Saša. Albanija prijatelj i protivnik: jugoslovenska politika prema Albaniji 1924–1927. Beograd: Službeni glasnik, 2009.
  • Ristanović, Rade. Beogradski ravnogorci: Jugoslovenska vojska u otadžbini i Ravnogorski pokret otpora u okupiranom Beogradu 1941–1944. Beograd: Institut za savremenu istoriju, 2020. DOI: 10.29362/2404.2020.ris
  • Ristović, Milan. Nemački „novi poredak“ i Jugoistočna Evropa: 1940/41–1944/45: planovi o budućnosti i praksa. Beograd: Vojnoizdavački i novinski centar, 1991.
  • Ristić, Ivan. „Rad vojne obaveštajne službe Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca prema Bugarskoj (s posebnim osvrtom na obaveštajnu delatnost Tanasija Dinića)“. Arhiv, časopis Arhiva Jugoslavije, br. 1, (2019), 129–151.
  • Simić, Bojan. „Atentat u Narodnoj skupštini marta 1936. – Pozadina, sudski proces, posledice“. U: Nauka i savremeni univerzitet 9, Novi pravci istraživanja u društvenim i humanističkim naukama. Urednici J. Šaranac Stamenković, Lj. Skrobić, M. Ilić i M. Kaličanin, 163–174. Niš: Filozofski fakultet, 2020.
  • Stojanović, Aleksandar. Ideje, politički projekti i praksa Vlade Milana Nedića. Beograd: Institut za noviju istoriju Srbije, 2015.
  • Stojanović, Aleksandar. „Gradacija kolaboracije: različiti oblici i intenzitet saradnje sa okupatorom u Srbiji 1941–1944“. U: Drugi svetski rat 75 godina kasnije. Urednici Dalibor Denda, Bojan B. Dimitrijević i Dmitar Tasić, 385–405. Beograd–Banja Luka: Institut za strategijska istraživanja, Institut za noviju istoriju Srbije, Institut za savremenu istoriju, Univerzitet u Banjoj Luci, 2021.
  • Tucović, Radosav. „Policijski represivni aparat nacističke Nemačke i njegovi domaći instrumenti: Analiza delatnosti Dragomira Jovanovića i Augusta Majsnera u okupiranoj Srbiji (1941–1944)”. Doktorska disertacija, Univerzitet u Beogradu, Filozofski fakultet, Odeljenje za istoriju, 2021.
  • Zečević, Miodrag. Dokumenta sa suđenja ravnogorskom pokretu 10. juni – 15. juli 1946. Beograd: SUBNOR Jugoslavije, 2001.
  • Žikić, Miloš. Aprilski rat u Moravskoj banovini: Peta armija Jugoslovenske vojske u ratu 1941. Beograd: Institut za savremenu istoriju, 2020. DOI: 10.29362/2435.2020.zik