Категорије

Dr Radosav Tucović
Institut za savremenu istoriju
Beograd, Republika Srbija

 

PRAVNA OBAVEZA ILI KOLABORACIJA? USPOSTAVLJANJE I FUNKCIONISANJE UPRAVE GRADA BEOGRADA POD OKUPACIJOM 1941–1944.

God. XL, 2/2022, str. 345–360
https://doi.org/10.29362/ist20veka.2022.2.tuc.345-360

 

APSTRAKT/REZIME:

U članku se na osnovu arhivske građe, zatim pravne i istoriografske literature analizira uspostavljanje i delovanje Uprave grada Beograda pod okupacijom u Drugom svetskom ratu. Polazi se od osnovnog pitanja da li je rad glavne upravne i policijsko-bezbednosne institucije u okupiranom Beogradu predstavljao kolaboraciju ili ne. Posvećena je, takođe, pažnja analizi potrebe Trećeg rajha za uspostavljanjem ove ustanove. U praktičnom pogledu poznate i manje poznate činjenice o uspostavljanju i funkcionisanju Uprave grada Beograda pod okupacijom stavljene su u kontekst međunarodnog pravnog okvira okupacije i preispitana je njihova osnovanost.

 

KLJUČNE REČI: Drugi svetski rat, Uprava grada Beograda, okupacija, okupirana Srbija, Dragomir Jovanović, Haške konvencije, kolaboracija

 

REFERENCE:

  • Adžić, Darija. „Haške konferencije i konvencije o međunarodnom humanitarnom pravu“. Primus: naučno-stručni časopis, br. 1, (2011), 166–170. DOI: 10.7251/PRI1204166A
  • Božović, Branislav. Beograd između dva svetska rata: Uprava grada Beograda 1918–1941. Beograd: Istorijski arhiv Beograda, 1995.
  • Božović, Branislav. Beograd pod Komesarskom upravom 1941. Beograd: Institut za savremenu istoriju,
  • Božović Branislav, i Mladen Stefanović. Milan Aćimović, Dragi Jovanović, Dimitrije Ljotić. Zagreb: Centar za informacije i publicitet,
  • Deak, Istvan. Europe on Trial: The Story of Collaboration, Resistance, and Retribution During World War II. Boulder: Westview Press,
  • Hoffman, Stanley. “Collaborationism in France during World War II”. Journal of Modern History, 40, nr. 3, (1968), 375–395. DOI: 10.1086/240209
  • Izvori međunarodnog humanitarnog prava: drugo dopunjeno i prerađeno izdanje. P V. Knežević-Predić, S. Avram, Ž. Ležaja. Beograd: Publikum, 2007.
  • Kalvokorezi Piter, i Gaj Vint. Totalni rat. Beograd: Rad, 1987.
  • Kolaboracionisti pred sudom OZNE: Saslušanja Milana Nedića, Dragomira Jovanovića, Tanasija Dinića i Koste Mušickog pred organima OZNE. Priredili Srđan Cvetković, Rade Ristanović i Nebojša Stambolija. Beograd: Institut za savremenu istoriju, 2018. DOI: 10.29362/2220.2018.cve
  • Lopičić-Jančić, Jelena Đ. „Konvencija o poboljšanju sudbine vojnih ranjenika u vojskama u ratu od 22. avgusta 1864. godine“. Crimen: časopis za krivične nauke, 1, (2011), 107–115.
  • Lloyd, Christopher. Collaboration and Resistance in Occupied France. Basingstoke: Palgrave Macmillan, DOI: 10.1057/9780230503922
  • Mazover, Mark. Mračni kontinent: Evropa u dvadesetom veku. Beograd: Arhipelag, 2011.
  • Mazover, Mark. Hitlerovo carstvo: nacistička vladavina u okupiranoj Evropi. Beograd: Arhipelag,
  • Milićević, Nataša. „Opasne veze“ u Evropi pod nacističkom okupacijom ili razmatranja o kolaboraciji u Drugom svetskom ratu“. Tokovi istorije, 1, (2013), 309–322. DOI: 10.31212/tokovi.2013.1.mil.309-322
  • Mitrović, Andrej. Prodor na Balkan: Srbija u planovima Austro-Ugarske i Nemačke 1908–1918. Beograd: Nolit, 1981.
  • Nemačka obaveštajna služba, II. Beograd: Uprava državne bezbednosti, 1955.
  • Rein, Leonid. The Kings and the Pawns: Collaboration in Byelorussia during World War II. New York – Oxford: Berghahn Books, 2011.
  • Ristović, Milan. „Nacistička dominacija u istočnoj i jugoistočnoj Evropi 1939–1945: okupacija, aneksija, saveznički sistem“. Nastava istorije, V, br. 7, (2007), 17–42.
  • Ristović, Milan. Nemački „novi poredak“ i Jugoistočna Evropa 1940/41–1944/45. Beograd: Službeni glasnik, 2005.
  • Ristović, Milan. Crni Petar i balkanski razbojnici: Balkan i Srbija u nemačkim satiričnim časopisima (1903–1918). Beograd: Udruženje za društvenu istoriju, 2011.
  • Stojanović, Aleksandar. Ideje, politički projekti i praksa vlade Milana Nedića. Beograd: Institut za noviju istoriju Srbije, 2015.
  • Stojanović Aleksandar, i Dušan Bajagić. „Kolaboracija u okupiranoj Evropi 1939–1945: komparativna analiza francuskog, grčkog i srpskog iskustva“. U: Istorija i geografija: susreti i prožimanja: tematski zbornik. Uredila Sofija Božić, 53–88. Beograd: Institut za noviju istoriju Srbije, Geografski institut „Jovan Cvijić“, 2014.
  • Širer, Vilijam. Uspon i pad Trećeg Rajha: Istorija nacističke Nemačke. Beograd: Filip Višnjić, 2015.
  • Tucović, Radosav. „Policijski represivni aparat nacističke Nemačke i njegovi domaći instrumenti: Analiza delatnosti Dragomira Jovanovića i Augusta Majsnera u okupiranoj Srbiji (1941–1944)“. Doktorska disertacija, Univerzitet u Beogradu, Filozofski fakultet, Odeljenje za istoriju, 2021.
  • Ustav Kraljevine Jugoslavije. Beograd: Državna štamparija Kraljevine Jugoslavije, 1931.
  • Vlade Srbije: 1805–2005. Priredila grupa autora. Beograd: Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, 2005.
  • Zbirka naredaba i uputstava br. 1. Beograd: Opština grada Beograda, 1941.
  • Wouters, Nico. Mayoral Collaboration under Nazi Occupation in Belgium, the Netherlands and France, 1938–1946. Palgrave Macmilan, 2016. DOI: 10.1007/978-3-319-32841-6