Categories

Vladana Putnik Prica, PhD
Faculty of Philosophy, University of Belgrade
Belgrade, Republic of Serbia

 

THE RESPONSE OF YUGOSLAV ARCHITECTS ON THE HEALTH CHALLENGES AND CRISIS 1918-1941

Vol. XLI, 1/2023, pp. 45–66
https://doi.org/10.29362/ist20veka.2023.1.put.45-66

 

ABSTRACT/RESUME:

The interwar period in Yugoslavia was marked by the economy and health crisis, which had significant influence on the quality of life and social development. Yugoslav architects were not immune to this situation, and many of them turned towards ideas that were presented by European Modernists. Some of them even participated in international congresses dedicated to the different social aspects of contemporary architecture. Many were engaged in social and medical aspects of architecture through theoretical and practical work. They wrote about the necessity of taking responsibility and designing architecture that would improve social situation and this did not apply only on hospitals and medical centres, but also on housing and school architecture.  After the First World War Yugoslav cities were severely lacking modern medical and health infrastructure but also quality housing and schools. In this effort Modern architecture proved to be a good choice with its functional design. In 1926 The School of national health was founded in Zagreb, where many architects specialized in designing hospitals and medical centres. Artistic group “Zemlja” (Land) was also engaged in social change through art and architecture with Drago Ibler in charge of the architectural section. During the interwar period a significant number of competitions was held for hospital design. Two of the most significant were for the Foundation and Jewish Hospital in Zagreb in 1930 and 1931. Apart from hospitals, Centres for workers’ insurance played an important role in improving the health of the working class. This was also the period of first kindergartens and modern standardized schools. Certain experiments regarding open space schools in the nature were also realized. The state invested in new buildings, especially for treating tuberculosis, but was lacking in initiative for building public housing. Since there were not enough affordable apartments that would meet the hygienic standards, the poor often lived in illegal unhygienic slums. However, the new contemporary hospital buildings managed to improve the health condition of Yugoslav citizens. The role of architects in this effort to end the health crisis is significant and many of them continued their mission after the Second World War under a new political system.

 

KEYWORDS: Architecture, Health Crisis, Kingdom of Yugoslavia, Modern Architecture

 

REFERENCES:

  • Abramović, Vladimir. „Život na gradskoj margini: zdravstveni, socijalni i prehrambeni aspekti življenja u Beogradu 1919−1941“. Acta historiae medicinae, stomatologiae, pharmaciae, medicinae, veterinae, 33, br. 1, (2014), 162−173. DOI: https://doi.org/10.25106/ahm.2014.0310
  • Banković, Angelina i Zlata Vuksanović Macura. Stvaranje modernog Beograda: od 1815. do 1964. iz zbirke Muzeja grada Beograda, katalog izložbe. Beograd: Muzej grada Beograda, 2019.
  • Barešić Marinić, Zrinka. „Okružni ured za osiguranje radnika u Osijeku“. U: Osječka arhitektura 1918.-1945. Urednici Julio Martinčić i Dubravka Hackenberger, 201−212. Osijek: Hrvatska akademija znanosti i umjetnosti, Zavod za znanstveni i umjetnički razvitak, 2006.
  • Barešić Marinić, Zrinka. Arhitektica Zoja Dumengjić. Zagreb: Sveučilište u Zagrebu, Arhitektonski fakultet, 2020.
  • Bjažić Klarin, Tamara. „Međunarodni natječaj za Zakladnu bolnicu i klinike Medicinskog fakulteta u Zagrebu 1930.-1931.“. Prostor, 20, br. 2, (2012), 283−295.
  • Bjažić Klarin, Tamara. Za novi, ljepši Zagreb! Arhitektonski i urbanistički natječaji međuratnog Zagreba 1918.-1941. Zagreb: Institut za povijest umjetnosti, 2020.
  • Bjažić Klarin, Tamara. Ernest Weismann: društveno angažirana arhitektura 1916.-1939. Zagreb: Hrvatska akademija znanosti i umjetnosti, Hrvatski muzej arhitekture, 2015.
  • Blagojević, Ljiljana. Itinereri: Moderna i Mediteran. Tragovima arhitekata Nikole Dobrovića i Milana Zlokovića. Beograd: Univerzitet u Beogradu – Arhitektonski fakultet, Službeni glasnik, 2015.
  • Blau, Eve. “Isotype and Architecture in Red Vienna: The Modern Projects of Otto Neurath and Josef Frank”. Austrian Studies, 14, (2006), 227‒259. DOI: https://doi.org/10.1353/aus.2006.0014
  • Cohen, Jean-Louis. L’Architecture au futur depuis 1889. Paris: Phaidon, 2012.
  • Čalić, Mari-Žanin. Istorija Jugoslavije u 20. veku. Beograd: Klio, 2013.
  • Čorak, Željka. U funkciji znaka: Drago Ibler i hrvatska arhitektura između dva rata. Zagreb: Institut za povijest umjetnosti, Društvo povjesničara umjetnosti, 1981.
  • Dobrović, Nikola. Urbanizam kroz vekove I – Jugoslavija. Beograd: Naučna knjiga, 1950.
  • Gašić, Ranka. „Tuberkuloza na području Beograda i mere za njeno suzbijanje između dva svetska rata“. U: Istorija medicine, farmacije i narodne medicine. Urednici Momčilo Pavlović i Nadežda Pedović, 49−57. Beograd, Zaječar: Institut za savremenu istoriju i Istorijski arhiv „Timočka krajina“, 2007.
  • Gašić, Ranka. „Osnivanje Gradske bolnice u Beogradu 1935“. Istorija 20. veka, 1, (2012), 63−76. DOI: https://doi.org/10.29362/ist20veka.2012.1.gas.63-76
  • Kadijević, Aleksandar. „Život i delo arhitekte Dragiše Brašovana“. Godišnjak grada Beograda, XXXVII, (1990), 141–173.
  • Kadijević, Aleksandar. „Hrvatski arhitekti u izgradnji Beograda u 20. stoljeću“. Prostor, 19, br. 2, (2011), 467–477.
  • Kadijević, Aleksandar. „Arhitektonski opus Milana Zlokovića u Hrvatskoj između dva svjetska rata“. Prostor, 28, br. 2, (2020), 288−289. DOI: https://doi.org/10.31522/p.28.2(60).6
  • Kadijević, Aleksandar. „Ka održivoj sintezi: jugoslovenska međuratna vizuelna kultura u istoriografskom fokusu“. U: Arhitektura i vizuelne umetnosti u jugoslovenskom kontekstu: 1918–1941. Urednici Aleksandar Kadijević i Aleksandra Ilijevski, 11−12. Beograd: Univerzitet u Beogradu – Filozofski fakultet, 2021.
  • Maksimović, Branko. Ideje i stvarnost urbanizma Beograda 1830−1941. Beograd: Zavod za zaštitu spomenika kulture grada Beograda, 1983.
  • Milanović, Jasmina. „Materinsko udruženje i Srpska majka u borbi za zdravstvenu zaštitu žena i dece“. U: 800 godina srpske medicine. Urednik Zoran Vacić, 449–460. Beograd: Srpsko lekarsko društvo, 2017.
  • Milašinović Marić, Dijana. Arhitekta Jan Dubovi. Beograd: Zadužbina Andrejević, 2001.
  • Mišić, Biljana. „Srednjoevropski uticaji na razvoj beogradske arhitekture 1919−1941“. Doktorska disertacija, Univerzitet u Beogradu, Filozofski fakultet, Odeljenje za istoriju umetnosti, 2019.
  • Panić, Vanja. Milan Zloković: afirmacija modernizma. Beograd: Arhitektonski fakultet, 2011.
  • Pokrajac, Marija. „Beogradski arhitekta Milivoje Tričković (1895−1981)“. Nasleđe, XXII, (2021), 37−58. DOI: https://doi.org/10.5937/nasledje2122037P
  • Putnik Prica, Vladana. „Podizanje tri osnovne škole u Beogradu 1928. godine kao prekretnica u razvoju arhitekture školskih zgrada“. Nasleđe, XIX, (2018), 67−77. DOI: https://doi.org/10.5937/nasledje1819067P
  • Putnik Prica, Vladana. “The Role of Female Architects in Designing Schools in Belgrade (1918-1941)ˮ. In: MoMoWo Symposium 2018: Women’s Creativity since the Modern Movement (1918-2018). Editors Helena Seražin, Caterina Franchini and Emilia Garda, 1015−1024. Ljubljana: ZRC SAZU, France Stele Institute of Art History, 2018.
  • Putnik Prica, Vladana. “About the Development of Small Apartment Typology in Belgrade Interwar Architecture”. Зборник Матице српске за ликовне уметности, 47, (2019), 225−234.
  • Putnik Prica, Vladana. „Prilog proučavanju stambene arhitekture Alfreda Melameda u Beogradu (1933−1941)“. Nasleđe, XX, (2019), 137−150. DOI: https://doi.org/10.5937/nasledje1920137P
  • Putnik Prica, Vladana. „Modernizam i obrazovanje: usvajanje savremenih principa projektovanja škola u Beogradu (1930−1943)”. Zbornik seminara za studije moderne umetnosti Filozofskog fakulteta Univerziteta u Beogradu, 17, (2021), 63−75.
  • Putnik Prica, Vladana. „Povratak prošlosti: stambeno pitanje i kriza arhitekture stanovanja u novijoj srpskoj arhitekturi“. U: Kulturna baština i kriza: heritološki i arhitektonski aspekt. Urednik Aleksandar Kadijević, 81−96. Beograd: Filozofski fakultet, 2021.
  • Putnik Prica, Vladana. Stambena arhitektura Beograda 1918−1941. Beograd: Zavod za zaštitu spomenika kulture grada Beograda, Univerzitet u Beogradu – Filozofski fakultet, 2021.
  • Radovanac Živkov, Ana. „Dom Radničke komore u Beogradu – istorija i arhitektura“. Saopštenja, L, (2018), 353−366.
  • Radovanac Živanov, Ana. „Arhitektura za radništvo: ustanove u međuratnoj Srbiji“. U: Arhitektura i vizuelne umetnosti u jugoslovenskom kontekstu: 1918–1941. Urednici Aleksandar Kadijević i Aleksandra Ilijevski, 94−102. Beograd: Filozofski fakultet, 2021.
  • Radović, Darja. „Željeznička kolonija u Maksimiru u kontekstu radničkih naselja nastalih u Zagrebu između dva svjetska rata”. Radovi Instituta za povijest umjetnosti, 16, (1992), 199–215.
  • Radović Mahečić, Darja. Moderna arhitektura u Hrvatskoj 1930-ih. Zagreb: Institut za povijest umjetnosti, Školska knjiga, 2007.
  • Roth-Čerina, Mia. „Utjecaj pokreta za odgoj u prirodi na razvoj paviljonske škole: odabrani europski i hrvatski primjeri iz 30-ih godina 20. stoljeća“. Prostor, 19, br. 1, (2011), 60−73.
  • Stanković, Saša. Vlada Ilić: prvi moderni gradonačelnik Beograda. Beograd: Albion Books, 2018.
  • Stefanović, Tadija. „Tokovi u srpskoj arhitekturi (1935−1941)“. Doktorska disertacija, Univerzitet u Beogradu, Filozofski fakultet, Odeljenje za istoriju umetnosti, 2014.
  • Toševa, Snežana. Branislav Kojić. Beograd: Građevinska knjiga, 1998.
  • Toševa, Snežana. Graditeljstvo u službi države: Delatnost i ostvarenja Arhitektonskog odeljenja Ministarstva građevina 1918−1941. Beograd: Muzej nauke i tehnike i Društvo konzervatora Srbije, 2018.
  • Vukotić Lazar, Marta i Đurđija Borovnjak. „Značaj arhitekte Stanka Kliske u unapređenju zdravstvene kulture Beograda u periodu nakon Drugog svetskog rata“. Acta historiae medicinae, stomatologiae, pharmaciae, medicinae, veterinae, 33/1, (2014), 93−117. DOI: https://doi.org/10.25106/ahm.2014.0110
  • Vukotić Lazar, Marta. Arhitekta Nikola Dobrović: život, delo i doba u kome je stvarao. Kosovska Mitrovica: Filozofski fakultet u Prištini sa privremenim sedištem u Kosovskoj Mitrovici, 2018.
  • Vuksanović Macura, Zlata. Život na ivici: stanovanje sirotinje u Beogradu 1918−1941. Beograd: Orion Art, 2012.
  • Vuksanović Macura, Zlata. „Pištolj-mala: najzaostalije nehigijensko naselje međuratnog Beograda“. Godišnjak grada Beograda, LIX, (2012), 129‒151.
  • Vuksanović Macura, Zlata i Angelina Banković. Mere grada: karte i planovi iz Zbirke za arhitekturu i urbanizam Muzeja grada Beograda. Beograd: Muzej grada Beograda, 2018.
  • Zemljak, Ivan. “Écoles nouvelles en Yougoslavie”. L’Architecture d’aujourd’hui, 2, (1933), 94−100.